Avrupa Komisyonu, Başkanı Ursula von der Leyen’i taşıyan uçağın navigasyon sisteminin bozulduğunu açıkladı. AB yetkilileri, olayın Rusya’nın müdahalesi sonucu meydana gelmiş olabileceğinden şüpheleniyor.
Komisyon sözcüsü, GPS sinyalindeki kesintinin von der Leyen’in 31 Ağustos’ta Bulgaristan’a varmak üzereyken gerçekleştiğini, ancak uçağın güvenli bir şekilde iniş yaptığını belirtti. Sözcü, “Bulgar makamlarından, Rusya’nın açık müdahalesinden şüphe duyduklarına dair bilgiler aldık” dedi.
İngiliz Financial Times gazetesi, ismi açıklanmayan yetkililere dayandırdığı haberinde, pilotların uçağı kağıt haritalar kullanarak Filibe Havalimanı’na indirdiğini aktardı. Bulgaristan hükümeti de uçuş sırasında GPS sinyalinin etkisiz hale geldiğini doğruladı ve hava kontrol hizmetlerinin, uçağın güvenli inişi için karasal navigasyon sistemlerini kullanarak alternatif bir rota önerdiğini açıkladı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, haberi “yanlış” olarak nitelendirdi. Avrupa Komisyonu ise açıklamasında, Rusya’nın düşmanca eylemlerinin tehdit ve yıldırma unsurlarını içerdiğini ve bu tür olayların AB’nin savunma kabiliyetlerini artırma ile Ukrayna’ya desteğini pekiştirme kararlılığını güçlendirdiğini belirtti.
AB’nin Savunmadan Sorumlu Komiseri Andrius Kubilius, GPS bozucuları tespit etme yeteneklerini geliştirmek için alçak Dünya yörüngesine ek uydular konuşlandırılacağını söyledi.
Bulgaristan Hava Trafik Hizmetleri Kurumu, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgali sonrası GPS vakalarında gözle görülür bir artış olduğunu belirtti. Baltık kıyılarında son yıllarda on binlerce sinyal bozucu vakası bildirildi. Letonya, Litvanya ve Estonya, Rusya topraklarıyla çevrili bulunuyor.
Mart 2024’te İngiltere Savunma Bakanı Grant Shapps’ı taşıyan bir askeri uçakta, gerçek sinyallerin sahte sinyallerle değiştirilmesi sonucu konum hatası meydana gelmiş, uçak güvenli bir şekilde yolculuğuna devam etmişti. Bu tür olaylar üzerine Avrupa Birliği Havacılık Güvenliği Ajansı (EASA) ve Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), 2024’te sahtecilik olaylarını görüşmek üzere özel bir konferans düzenlemişti.
Uzmanlar, GPS dışı sistemlerin kullanılabilmesine rağmen sinyal bozmanın diğer uçaklarla çarpışma riskini artırdığını, pilotların istemeden yere veya başka bir engele çarpabileceğini belirtiyor. Chatham House uzmanı Keir Giles, Rusya yakınlarındaki uçuşlarda bu tür müdahalelerin “sabit bir özellik” haline geldiğini ve normalleşmeye başladığını söyledi.
Von der Leyen, savunma hazırlığını görüşmek üzere düzenlediği doğu Avrupa turu kapsamında Bulgaristan’ı ziyaret ediyordu. Komisyon sözcüsü, liderin tur sırasında “Rusya ve onun vekillerinden gelen günlük tehditleri ilk elden gördüğünü” ifade etti.
